Er zit een meisje in een wit kostuum uit de tijd van Shakespeare op het toneel. Tijdens de voorstelling zal ze constant in zichzelf prevelen en soms vragen waar haar jas of waar de uitgang is. Naar die uitgang gaan doet ze nooit. Als er al een uitgang is. In ieder geval lijkt ze geestelijk niet helemaal gezond.
‘Hamlet’ van William Shakespeare is een onwaarschijnlijk gelaagd stuk. Het gaat oppervlakkig over een koningszoon die wraak wil nemen op de moordenaar van zijn vader. Maar het gaat ook over de angst voor het leven, over spelen en zijn, over schijn en wezen en, niet in de laatste plaats, over de fijne lijn tussen krankzinnigheid en gezond verstand.
Het laatste thema heeft Ola Mafaalani gekozen als ingang voor haar regie van ‘Hamlet’ bij het Noord Nederlands Toneel. Om zich voor te bereiden bezocht ze zelfs verschillende malen een psychiatrische inrichting. Haar Hamlet – gespeeld door Peter Vandemeulebroecke – begint met te doen alsof hij krankzinnig is, maar naar mate de tijd vordert, begint hij zijn verstand echt te verliezen. Zeker als zijn geliefde Ophelia door zijn schuld ook krankzinnig wordt en zelfmoord pleegt. Dat levert een aangrijpende scène op, waarin Hamlet, samen met het rare meisje in het wit vanuit een doorzichtige cel van een inrichting, de aftakeling van zijn lief moet gadeslaan. Maar ook de andere personages veranderen langzaam in de patiënten van een psychiatrische afdeling. De vraag is zelfs of alle gebeurtenissen zich niet in Hamlets hoofd afspelen, met zijn medepatiënten in een hoofdrol.
De ‘Hamlet’ van het NNT is mooi donker en grimmig geworden, zonder loodzwaar te worden. Dat komt vooral door het fijne, vlotte spel van het hele ensemble en met name Vandermeulebroecke die een sympathieke – zij het misschien wat ongevaarlijke – Hamlet neerzet.
Mafaalani’s ‘clou’ dat Hamlet in een inrichting zit is dan ook een beetje een domper op een spannend begonnen voorstelling. Een beetje kinderachtig en makkelijk gevonden ook. Bovendien haalt het de kern uit Shakespeares stuk. Dat gaat er nu juist over dat bij iedereen de grens tussen echt en onecht, tussen spelen en zijn, tussen gek en gewoon flinterdun is. Door Hamlet weg te zetten als gekkie, is hij niet meer een van ons, maar slechts een raar type in een inrichting. Hoe grimmig de sfeer die Mafaalani weet op te roepen ook is, door hem op te sluiten in een inrichting is haar Hamlet ongevaarlijk geworden.
‘Hamlet’ door het NNT, regie: Ola Mafaalani. Gezien: 4 maart, Stadsschouwburg Groningen. Tournee tot en met 18 mei 2012.
Leave a Reply