Wat maakt een boek als ‘Het Diner’ van schrijver Herman Koch een bestseller? Misschien verkoopt zo’n boek vooral goed, omdat het heel veel niet is. ‘Het Diner’ is niet te moeilijk leesbaar, maar ook weer niet te makkelijk. Het is niet echt een thriller, maar ook weer geen relatiedrama. Het is niet alleen maar spannend, maar ook humoristisch. Door heel veel niet te zijn, is een bestseller voor ieder wat wils. Van ‘Het Diner’ werden meer dan een half miljoen stuks van verkocht en het boek won de NS-publieksprijs.
We schreven het hier al eerder, maar voor commerciële theaterproducenten zijn bestsellerboeken kassa. Het was dus onontkoombaar dat theaterbureau Hummelinck Stuurman van ‘Het Diner’ een toneelbewerking maakte. Kees Hulst en Porgy Franssen spelen de twee broers die samen met hun vrouwen in een luxe restaurant hebben afgesproken. Hun zoons zijn betrokken geraakt bij een misdaad en dat moet uitgepraat worden. Ondertussen sluimert er ook nog een nauwelijks verholen haat tussen de broers en zijn verschillende van de aanwezigen ook nog een beetje ziek in hun hoofd. Dat levert een behoorlijk gespannen etentje op dat uitloopt op hysterie en geweld.
Het is echt een groot misverstand dat een goed gelezen boek ook interessant theater oplevert. Dat bleek al eerder dit theaterseizoen en ‘Het Diner’ bewijst dat nog maar eens. Een bestseller wil als gezegd iedereen te vriend houden, maar dat gebrek aan keuzes is in het theater dodelijk. De verwrongen relatie tussen de broers is, zeker gezien de kwaliteit van de acteurs, potentieel interessant, maar wordt niet uitgewerkt, omdat er nog een misdaadverhaal moet worden verteld. De verborgen agressieve kant van de personages wordt nooit gevaarlijk, maar is vooral idioot omdat de voorstelling vooral grappig wil zijn. En dat overigens vaak ook is – zeker dankzij Evert van der Meulen als irritante ober. Een moordaanslag met een enorme pepermolen daarentegen is geestig noch spannend, maar vooral een dieptepunt. Ruimte voor psychologisch goed uitgediepte personages is er door al die grappen ook niet, waardoor als er aan het slot ingewikkelde belangen moeten worden uitgevochten dat vooral ontaardt in hysterisch en slecht toneelspel. Terwijl deze acteurs toch echt beter kunnen. Misschien is dat wel het ergste van ‘Het Diner’. Dat er zoveel acteertalent onder de maat presteert. Terwijl je mij niet gaat vertellen dat er niet ook een groot publiek zou kunnen zijn voor goed gespeeld toneel dat geen inspiratieloos fabriekswerk is.
‘Het Diner’, door Hummelinck Stuurman, gezien 23 februari, Leidse Schouwburg. Tournee tot en met 1 juli 2012.
Leave a Reply