Eerst leggen de acteurs een houten vloertje op de lege toneelvloer. Daar bovenop knutselen ze met zijn allen een houten schuurtje. En dan volgen de spulletjes, eindeloze plastic troep die zo van de vrijmarkt op Koninginnedag zou kunnen komen. Zelfs als het daadwerkelijke toneelstuk al lang en breed begonnen is, blijft een technicus nog zooi opdragen. Tot het voor de acteurs bijna onmogelijk is om zich nog normaal door het decor te bewegen.
Dat houten huisje in die zee van spulletjes vormt de achtergrond van ‘The Jew’ dat toneelgroep Dood Paard maakte met hun Portugese collega’s van Mundo Perfeito. De voorstelling ging eerder in Lissabon in première, maar is nu eindelijk in Nederland te zien.
‘The Jew’ is gebaseerd op een jeugdwerk van Cristopher Marlowe, een tijdgenoot van Shakespeare. In zijn tijd werd hij als een groter schrijver gezien dan de beroemde bard. Maar die raakte zijn concurrentie kwijt toen Marlowe tijdens een kroegruzie een mes in zijn oog kreeg. Hij was niet zo goed met centjes en dat nam iemand hem kwalijk.
De onplezierige gevolgen van hebberigheid spelen ook de hoofdrol in ‘The Jew’. De jood Barabas moet financieel opdraaien voor de schulden van de christelijke machthebbers van Malta, omdat hij hen met zijn rijkdom de ogen uitsteekt. Dat laat hij niet op zich zitten en neemt verschrikkelijk wraak op alles en iedereen. Daarbij maakt hij slim gebruik van ieders hebzucht en machtswellust om iedereen tegen iedereen uit te spelen. Religie vormt daarin niet zelden een voorwendsel voor jood, moslim en christen om alles onder elkaars kont uit te kunnen jatten danwel elkaar uit hebberigheid naar het leven te staan.
Dood Paard en Mundo Perfeito bedekken het overvolle plot van Marlowe en diens (in die tijd courante) antisemitisme met een flinke laag ironie en dat werkt aanvankelijk erg prettig. Bij de verschillende schermutselingen komt de plastic rotzooi bovendien prima van pas om elkaar mee om de oren te slaan, je mee te vermommen of om de tegenstanders onder te bedelven. Maar Marlowes tekst is wel erg langdradig en knullig en daar is uiteindelijk niet meer tegenop de grappen, waardoor een overdosis meligheid dreigt. Dat die net aan uitblijft komt doordat juist door diezelfde ironie en de lolligheid de actualiteit die er in de tekst zit overeind blijft: het gaat niet om je religie, het gaat om je centjes.
Leave a Reply