Katalijne droomt. Over Remco. Remco die haar mee gaat nemen in zijn splinternieuwe truck. Nou ja, tweedehands, maar voor Remco nieuw. Een truck in alle kleuren van de regenboog, net als de lamp uit Japan die hij haar kado gegeven heeft. Moeder, de uitbaatster van een ouderwetse truckstop, wil er niets van weten. Niet alleen omdat ze Katalijne nodig heeft bij het draaiende houden van de truckstop. Maar ook omdat ze moeite heeft om haar dochter los te laten. Omdat die nog maar achttien is en daarbij verstandelijk gehandicapt. Al maakt dat laatste voor de goedmoedige en sukkelige Remco niet uit.
Met haar regie van Truckstop, een tekst van Lot Vekemans, maakt actrice Carine Crutzen haar regiedebuut bij Het Toneel Speelt. Een lief verhaal is het, bijna net zo naïef als Katalijne, en Crutzen ensceneert het net zo lief, al komt geen een van de personages er uiteindelijk goed vanaf. Het gaat over op wereldschaal kleine problemen, over kalverliefde, de snelheid van de vooruitgang, over het loslaten van het bekende, maar ook van dromen en verlangens. Katalijne (Saar Vandenberghe) is in al haar naïviteit een aandoenlijk personage, omdat in haar hoofd dromen gewoon waar kunnen worden. Waarin een vrachtwagen, een nieuw leven even zo snel is aangeschaft als een kitschlamp van de Xenos. Die voor haar overigens prima door kan gaan voor een lamp uit Japan. Al dat gedroom loopt stuk op haar aardse moeder, terwijl Remco tussen die twee werelden probeert te schipperen. Hij droomt graag mee met zijn Katalijne, maar loopt net zo hard op tegen de dagelijkse realiteit die de moeder van zijn geliefde representeert.
Hoe aandoenlijk en menselijk deze relaties ook zijn, uiteindelijk strandt Truckstop op zijn naïviteit. De personages zijn lieve mensen, maar ook uiterst schematisch en eendimensionaal. Ze staan waarvoor ze staan (dromen, aardsheid en de verbinding daartussen) wat tot een onvermijdelijk, maar ook voorspelbaar conflict leidt. Natuurlijk gaat de dochter weg en natuurlijk wil moeder dat niet. En natuurlijk loopt dat uit de hand. Dat de voorstelling begint bij de laatste scène (die ook aan het slot nog eens volledig wordt herhaald, alsof we het allemaal nog niet begrepen hadden), maakt de voorspelbaarheid des te groter.
Bij een dergelijke relatief platte vertelling is het dan aan de acteurs om buiten de tekst om hun personages uit te diepen, tegenkleur te geven of tegen de tekst in te spelen. Tjitske Reidinga speelt haar rol van nuchtere moeder overigens voortreffelijk, maar zij is dan ook een actrice die zelfs met een telefoonboek nog een schouwburg zou boeien. Maar ook haar Moeder heeft geen verborgen agenda’s of tegenstrijdige verlangens. En alles wat ze wel denkt, wordt, net als bij de anderen, letterlijk uitgesproken.
Wellicht wreekt zich het gebrek aan regie-ervaring van regisseur Crutzen. Als de personages zo eenduidig zijn en het plot zo rechtlijning, moet het uitdiepen van de thematiek op andere manieren gebeuren. Door een spannende en betekenisvolle mise-en-scene, door de spelers te dwingen vooral te spelen wat er niet staat, door een creatief gebruik van licht en decor. Maar de mise-en-scene is vlak, de spelers doen braaf wat er in de tekst staat en in licht en decor zijn geen scherpe keuzes gemaakt, waardoor de vormgeving er een beetje bij hangt. Alsof het op het laatste moment is verzonnen.
De waarde van Crutzens enscenering zit hem vooral in de kleine, mooie details in het spel: een onhandig dansje, een net niet gegevens kus, het liefdevol laten knipperen van een net gegeven Xenoslamp. Daarin toont zich de hand van de meesteracteur die Crutzen ook is, die van een kleine handeling iets veelzeggends weet te maken. Maar het was mooi geweest, als haar dat ook gelukt was bij de voorstelling als geheel.
Truckstop van Het Toneel Speelt, regie: Carine Crutzen. Gezien 14 januari 2010, nog te zien tot 13 maart 2010. www.hettoneelspeelt.nl
Leave a Reply