Als een verlopen rockster hangt John op zijn krukje. Een beetje vaag is Johnnie wel, maar dat komt door de geneeskrachtige dampen, weet je wel. John maakt samen met zijn vrouw Jackie een roadtrip door de Verenigde Staten: het land van het geluk en van de onbegrensde mogelijkheden. Uit Johnnies warrig wervelende monoloog straalt het eindeloze optimisme van de jaren zestig. Waarin de burgerrechtenbeweging opkwam en alles voor iedereen mogelijk leek. Maar het optimisme dat in een open presidentiële wagen door Dallas reed, werd met een paar welgemikte schoten een kogel door de kop gejaagd.
In drie monologen schetsen acteur Marien Jongewaard en schrijver Rob de Graaf van gezelschap Nieuw West met de voorstelling Dallas een mentaliteitsgeschiedenis van de Verenigde Staten. Ze worden daarbij ondersteund door muzikant Wiek Hijmans en danseres Truus Bronkhorst. Het Amerika van Dallas staat echter net zo goed symbool voor Nederland en diens recente geschiedenis. Een geschiedenis waarin gedeelde waarden radicaal 180 graden kunnen draaien. Waarin de naïeve onschuld eerst gevierd en daarna verketterd wordt. Waarin ongebreideld graaien en egoïsme in opkomst raakt en waarin voor warrige dromers en zoekers naar het geluk geen plaats meer is. ‘De losers hebben verloren.’
In het tweede deel van de voorstelling vinden we Johnnie dan ook terug als een gelikte verkoper van geluksarmbandjes. Zijn optimisme is inmiddels vooral een middel geworden om meer bandjes aan het publiek te verkopen. Waar hij vroeger mogelijkheden zag voor een betere wereld, ziet hij nu vooral verkoopmogelijkheden.
Jongewaard is een spannende acteur om naar te kijken, omdat er een rauwe, onberekenbare explosiviteit onder zijn spel schuilgaat die elke moment tot uitbarsting kan komen. Die grilligheid en intensiteit komen vooral tot zijn recht in het derde deel, waarin Jongewaard en De Graaf het huidige Nederlandse maatschappelijke klimaat op de korrel nemen. Om tot slot als kunstenaar stelling te nemen tegen dat nihilisme , terwijl op de filmprojectie op de achtergrond een museum in vlammen opgaat: ‘Mij met pek en veren de straat opsturen. Ja, doe maar. Vuur is mijn hobby, mijn trots, mijn leven. Die bitumen jas draag ik met trots.’
De noodzaak om dit statement te maken doet zich ten alle tijden onder de voorstelling voelen, net als de zeurende klanken van Hijmans’ gitaar constant aanwezig zijn. Vooral die passie maakt Dallas als voorstelling meer dan de moeite waard: dit is kunst omdat het moet.
Dallas door Nieuw West, gezien 14 januari 2011, Theater Frascati. Tournee tot en met 19 maart 2011.
Leave a Reply