Eigenlijk is het decor typerend voor de hele voorstelling Geen vijand van Toneelgroep Cargo. Een ruimte met bekladde kartonnen wanden ligt bezaaid met stukken stof en draden, er staan cilinders van aluminiumfolie en een wenteltrap. Alles is allemaal van even goedkoop en lelijk materiaal. Maar vooral: het lijkt allemaal willekeurig bijeengeraapt en is daardoor volstrekt betekenisloos.
In die puinzooi struinen drie vrouwen rond. Twee ervan proberen lief voor elkaar te zijn en zelfs de liefde te bedrijven, maar het lukt ze niet. Tot grote wanhoop van de een. De ander laat de daarop volgende frustratie gelaten over zich heen komen. De derde vrouw praat onophoudelijk over marteling in mooie volzinnen die achteloos haar mond verlaten. Tenminste als ze van de anderen de kans krijgt en ze haar niet in een zak stoppen of haar mond dichttapen met rode tape.
Terwijl ze praten over liefhebben of over weggaan, zeulen de twee geliefden rond met de stukken stof en plastic of met delen metaal. Ze bouwen er constructies van en plaatsen daar lampjes in. Dan breken ze de boel weer af en bedekken een deel van het toneel met zwart vuilniszakkenplastic. Ze verwisselen hun kleren, schminken hun gezicht wit, zetten een diaprojector aan, dreigen met een goudkleurig pistool. En ze wuiven naar de techniek, die dan een muziekje voor hen aanzet: aanzwellende violen soms, een andere keer een knor-piepende soundscape.
Op de tribune probeert het publiek ondertussen chocola te maken van de veelheid aan onsamenhangendheid die er negentig minuten lang op ze wordt afgevuurd. Nauwelijks krijgt het een hint wat de teksten precies betekenen, waarom er gezeuld wordt met al dat materiaal en wie die derde vrouw nu precies is. In het begin is dat puzzelen leuk, maar als duidelijk wordt dat de oplossing niet gaat komen, slaat de fascinatie snel om in ongemakkelijkheid. Slechts op enkele momenten keert de fascinatie even terug: bijvoorbeeld als de tijd wordt genomen voor een even mooie als gruwelijke tekst die door de rust plots bij de toeschouwer binnenkomt. Of als op het lelijke decor ineens een foto van de zee wordt geprojecteerd, waardoor een glimp van schoonheid deze rare wereld binnendringt.
Geen vijand gaat ten onder aan teveel en te weinig: teveel gedoe, teveel lelijkheid, teveel tekst waarvan niet duidelijk is wat hij te betekenen heeft. En te weinig een idee hoe de toeschouwer hier eigenlijk een betekenis uit zou moeten halen.
Geen Vijand door Toneelgroep Cargo. Regie: Jeroen de Man, Tekst: Marcel Osterop. Gezien 6 december 2010, Theater Kikker, Utrecht. Tournee tot en met 29 januari 2011.
Leave a Reply