Emilia Galotti van de Duitse schrijver Lessing was bedoeld als een romantische tragedie. Met daarin de onschuldige Emilia als tragische heldin die tegen haar zin geschaakt wordt door een gemene prins en die nog liever sterft dan dat ze haar onschuld verliest. Met een dergelijk romantisch vrouwbeeld veegt regisseuse Susanne Kennedy in haar versie van de tragedie bij het Nationale Toneel echter de vloer aan. Voor haar is de toneeltekst vooral een bevestiging van een door een man geschapen ideaal vrouwbeeld: kuis, onschuldig en deugdzaam. Bovendien wist Lessing heus wel dat zo’n deugdzaam jong meisje wier bloed in brand staat seksueel aantrekkelijk is. En dat is voor het toneelpubliek natuurlijk wel zo prettig om naar te kijken.
Van prettig kijken is in Kennedy’s versie van Emilia Galotti geen enkele sprake. De grotesk geschminkte en slecht bepruikte personages houden het publiek vanuit hun op een betonnen bunker gelijkende decor continu in de gaten. Ze brengen Lessings hoffelijke teksten zonder enige overtuiging. Het is dat ze ze moeten zeggen van de toneelschrijver, maar verder doen ze geen enkele poging om hun ware motieven te verbergen. Vooral de prins wil seks met de mooie Emilia en snel een beetje en daarbij zitten hoffelijke conventies en elegante toneelteksten vooral in de weg. Emilia zelf lijkt vooral verbaasd van de gevoelens die de schaking van de prins in haar losmaakt. Ze moet protesteren, omdat dat van haar wordt verwacht, maar eigenlijk geniet ze van de hardhandige manier waarop de prins haar bij de arm pakt.
Ook het publiek blijft niet buiten schot. De personages houden ons niet voor niets in de gaten. Immers, een vrouwbeeld als door een stuk als Emilia Galotti wordt bevestigd, blijft in stand, zolang wij het misbruik van en de moord op onschuldige vrouwen als vermaak blijven zien. En er dus medeplichtig aan zijn. Kijk de gemiddelde horrorfilm – waarnaar Kennedy in haar beeldtaal uitgebreid verwijst – er maar op na.
Met Emilia Galotti laat Kennedy wederom zien wat een groot talent zij heeft om met een paar schijnbaar simpele beelden de ongemakkelijke schaduwzijde van een toneeltekst te laten zien. Leuk is dat niet. Fascinerend des te meer.
Emilia Galotti door het Nationale Toneel, regie: Susanne Kennedy, gezien, 4 november 2010, NT Gebouw Den Haag. Te zien tot en met 18 december.
Leave a Reply