Het is een eindje fietsen, maar dan heb je ook wat. Net buiten Utrecht ligt een schilderachtig polderlandschap met op de achtergrond de contouren van de stad. Maar in het fascinerende parallelle universum van regisseur Davy Pieters kijkt het theaterpubliek van haar voorstelling ‘Re-enactment of the Now’ niet naar het echte polderlandschap. Wij, toeschouwers uit de toekomst, kijken naar een re-enactment van een Utrechts polderlandschap anno 2016. Voordat, zo impliceert de droge stem van de Engelstalige verteller op onze koptelefoons, de catastrofe uitbrak. De verteller wijst ons op de bomen, de lucht, het gras: net echt allemaal. Hij richt onze aandacht op het meisje op de fiets met haar spijkerbroek die duizenden liters water kostte om te maken. En op de jongen op de brommer die, hoe naïef, op fossiele brandstof liep.
Met het vervangen van het huidige weiland anno 2016 voor een nagespeeld weiland in de toekomst heeft Pieters een briljante manier gevonden om de thematiek van het klimaatprobleem in een voorstelling te vatten. We ontkennen inmiddels niet meer dat er een probleem is. We weten dat we minder de auto moeten nemen, duurzamer moeten eten. Maar de klimaatverandering is zo theoretisch dat we de urgentie ervan niet voelen.
Door ons alledaagse leventje in korte, associatieve scènetjes te tonen – wachten op de trein, een huwelijksaanzoek, een mooi gezongen liedje – , maar als nostalgische reconstructie vanuit de door rampen getroffen toekomst, wordt de fragiliteit van die gebeurtenisjes plots pijnlijk invoelbaar. In de kenmerkende stijl van Pieters zijn die scènes even associatief als helder, even simpel als slim, waarbij ze subliem gebruik maken van de lange lijnen van het polderlandschap.
Vanuit de zelfverzonnen esthetiek van die toekomstige reconstructie kan Pieters het bovendien veroorloven om schaamteloos moralistisch te zijn. Zoals in een rampenscène waarin de toeschouwer zich zelf het onderlopende Utrecht moet voorstellen, maar die qua dramatiek zo uit een rampenfilm kan komen. Of in het daarop volgende sentimentele stervende-zwanendansje. Dat futuristisch moralisme levert een hersenknarsende dubbele bodem op. De verteller waarschuwt de toekomstige toeschouwer lering te trekken uit deze naïviteit van de 21e-eeuwers voor de rampen die nog kunnen volgen. Tegelijkertijd doet het de bezoeker in 2016 beseffen dat al het moralisme ons in het heden niet over de streep gaat trekken om iets aan de toekomst te veranderen. In tegendeel. Met dat pijnlijke besef op zijn bagagedrager moet de toeschouwer de polder weer uitpeddelen.
Foto: Roel van Berckelaer
Leave a Reply