De presentatiecoach had gezegd dat hij de vluchteling misschien een stukje na zou kunnen spelen. Maar de psychiater die een toespraak houdt over de behandelingen van posttraumatische stressstoornissen ziet daarvan het nut niet meteen. “Naspelen is het je verliezen in de ander en dat bevalt me niet.” Daarna kruipt hij toch in de huid van bootvluchteling Gharib om daar bijkans in te verdrinken.
Met dat naspelen lijkt schrijver en regisseur Casper Vandeputte een slimme ingang te hebben gevonden om in zijn voorstelling ‘Fit to fly’ eens via een ander perspectief naar de vluchtelingenproblematiek te kijken. Die problematiek is een actueel, maar vooral ook glibberig onderwerp, waarbij moralisme, vals sentiment en clichés levensgroot op de loer liggen. Door als hoofdpersoon de psychiater (Vincent Linthorst) te kiezen omzeilt Vandeputte een aantal van die gevaren en voegt hij daar potentieel een interessante laag aan toe: de blik van de steeds verder met de trauma’s van zijn cliënt meegaande westerse arts.
Want hoewel de arts zijn cliënt in eerste instantie slechts schuchter een paar nagespeelde zinnetjes tekst gunt, geeft hij Gharib na verloop van tijd steeds langer het woord. Gharib vertelt waarom hij vluchtte met zijn geliefde, hoe hij zich met honderden in een bootje perste en hoe dat bootje en zijn geliefde uiteindelijk naar de bodem van zee voor Lampedusa verdwenen.
Het is een aangrijpend verhaal dat Gharib vertelt, zij het toch niet wars van clichés. En hoewel Vincent Linthorst de luisteraar in zijn eentje anderhalf uur bij de les weet te houden, toont hij in deze voorstelling een beperkt kleurenpalet en blijven de onderliggende gevoelslagen van de twee mannen te weinig uitgewerkt. Het rare accent waarmee Gharib praat – want buitenlander, weet u wel -, wordt groter naarmate de gebeurtenissen dramatischer worden en gaat daardoor irritant tussen het personage en de toeschouwer staan. Zo weerhoudt het spel de tekst soms toch om boven de gemeenplaatsen uit te stijgen.
De zoektocht naar een nieuw perspectief op een doodgeslagen debat is interessant en belangrijk. Het is daarom jammer dat het Vandeputte niet helemaal lukt de thematiek van dat naspelen goed uit te werken. Wat betekent het uiteindelijk voor de psychiater dat hij Gharib heeft nagespeeld? En wat zegt die individuele ontwikkeling eigenlijk over onze Westerse blik op vluchtelingen? De voorstelling stuitert zo als een keitje over het oppervlak van een aantal boeiende perspectieven en mogelijkheden. Hij raakt ze af en toe kort aan, maar vindt helaas nooit echt de diepte.
foto: Kurt Van der Elst
Leave a Reply