Het toneel is van glas. Fragiel tilt het de personages boven de rommel van het slagveld en de dood uit. Op dat breekbare podium speelt Hamlet toneel alsof zijn leven er vanaf hangt. Zo hoeft hij de dood onder zijn voeten niet te zien.
Het beeld van de mens als toneelspeler die met zijn verbeelding de zich constant opdringende herinnering aan de dood op afstand probeert te houden, komt regelmatig terug in Shakespeares ‘Hamlet’. De Vlaamse schrijver Tom Lanoye, die dat stuk bewerkte voor Toneelgroep Amsterdam en het Antwerpse Toneelhuis, onderstreept in zijn toneeltekst die thematiek nog eens extra door een paar stevige ingrepen te doen. Zo introduceert hij het personage van de geest van Yorick – de nar waarover bij Shakespeare slechts wordt gesproken – als degene die Hamlet een rol leert spelen om greep te kunnen krijgen op zijn eigen twijfelende binnenste. Dat levert een magische scène op waarin Yorick (Katelijne Damen) grandioos ‘Romeo en Julia’, ‘Antigone’ en ‘Medea’ citeert om Hamlet te confronteren met andere toneelpersonages die al even weifelachtig zijn als hij.
Lanoye zet dat toneelspel af tegen een bloedige oorlog – waarnaar bij Shakespeare slechts vluchtig wordt verwezen – die al die fantasierijke mooispelerij meer dan naïef maakt. Het toneel tilt de mens misschien esthetisch en intellectueel boven lijden en dood uit, minder zichtbaar of minder verschrikkelijk worden ze er niet van.
Regisseur Guy Cassiers laat zijn toneelspelers als schimmen over de even prachtige als onheilspellende glazen speelvloer van ontwerper Ief Spincemaille dwalen. Niemand doet dat echter zo mooi als Abke Haring als Hamlet. Door haar kleine gestalte en jongensachtige uiterlijk, haar fysieke spel en haar volwassen, precieze tekstbehandeling wordt haar personage fascinerend ongrijpbaar: geen jongen, maar ook geen man. Niet mannelijk, maar ook niet vrouwelijk. Harings Hamlet is even wijs als naïef en ze maakt volkomen begrijpelijk waarom het haar personage maar niet lukt om wraak te nemen op de dood van zijn vader. Hij is veel te druk al spelend uit te vinden wie hij wil zijn. In de tussentijd is hem zijn mogelijkheid tot wraak allang ontnomen.
Hamlet de mogelijkheid ontzeggen om uiteindelijk toch tot actie over te gaan, is misschien wel de briljantste ingreep van Cassiers en Lanoye in de tekst van Shakespeare. Hij blijft zo de kunstenaar zonder daden die overal de schoonheid van wil zien. Een acteur met veel mooie woorden, maar zonder handeling. Gespeeld door een fantastische actrice.
foto: Jan Versweyveld
Leave a Reply