Haar ogen spuwen vuur. Ze braakt woorden zwart van bloedlust. Eindeloos blijft Elektra wraak zweren voor de moord op haar vader, waarvoor haar moeder en stiefvader verantwoordelijk zijn. Anders dan haar moeder en jongere zus is ze geenszins van plan om te proberen dat bloederige verleden te vergeten.
Mariana Aparicio Torres speelt Elektra in de gelijknamige voorstelling van het Nationale Toneel als een briesend, hologig dier, dat op momenten nauwelijks nog menselijk is. Haar moeder (Antoinette Jelgersma) en haar zus (Sallie Harmsen) lijken hun gevoelens beter onder controle te hebben, al dringen die onderdrukte emoties zich bij hen op als boze dromen en innerlijke onrust.
Regisseur Casper Vandeputte geeft Torres alle ruimte om heel mooi heel lelijk en fysiek te spelen, wat goed past bij de bewerking van de klassieke tragedie waarvoor hij koos. De jonge schrijver Hugo von Hoffmannstahl liet zich in zijn ‘Elektra’ uit 1903 verregaand beïnvloeden door zijn tijdgenoten Freud en Nietzsche en plaatst zijn personages in een wereld waar de goden dood en begraven zijn. De goden zijn daardoor – anders dan bij de Grieken – niet verantwoordelijk voor het lijden of de verlossing van de personages. Die zijn aan zichzelf overgeleverd, aan hun al dan niet onderdrukte driften en aan het verleden waar zij zelf verantwoordelijk voor zijn. Of ze dat verleden nu ontkennen of niet.
In een even veelbetekenend als effectief decor van grote aantallen gordijnen die het verleden maar believen verbergen of onthullen, doolt Elektra rond en probeert haar kolkende gevoelens onder woorden te brengen. Maar de woorden die haar door Von Hoffmannstahl zijn gegeven stromen wel erg in eindeloze rondjes, waardoor dat kolken uiteindelijk kabbelen wordt. Door een teveel aan woorden en een gebrek aan handeling slaat uiteindelijk de verveling toe.
De spanning komt terug als Elektra’s broer Orestes opduikt als wraakengel. Joris Smit speelt hem met opgetrokken schouders en iets voorover hangend, alsof hij zichzelf het liefste zou verbergen, maar ook alsof hij van binnen wordt verteerd. Hij is het die de continue woordenstroom tenslotte omzet in een fysieke handeling: een moord die woordeloos, gruwelijk onhandig en Freudiaans lichamelijk is en die eindeloos lijkt te duren. De moedermoord brengt het leven terug in een voorstelling die teveel van gepraat aan elkaar hangt om anderhalf uur te boeien, al het vurig briesen van Elektra ten spijt.
Foto: Kurt van der Elst
Leave a Reply