Theater en democratie zijn familie van elkaar. Beiden werden geboren in het Athene van de 5e eeuw voor Christus en dat is geen toeval. De Grieken zagen in het theater een goede manier om hun nieuwe staatsvorm op zijn rekbaarheid te toetsen. Aan de hand van bekende mythes konden toneelschrijvers publiekelijk vragen stellen over recht, deugd, burgerplicht en menselijke verantwoordelijkheid.
Theater is die functie helaas deels verloren. De televisie heeft een veel belangrijkere rol gekregen in het democratisch debat. Dat muziektheatergezelschap Veenfabriek en het Asko|Schönberg-ensemble de televisiestudio kiezen als decor van de Griekse tragedie ‘Hyllos’ is dan ook een logische keuze.
‘Hyllos’ is een nieuwe tragedie die door classicus Herman Altena volgens de Griekse regels van de kunst werd gecomponeerd met de broosheid van de democratie als belangrijkste thema. Hyllos, de zoon van Heracles, wil na het overlijden van zijn vader de democratie invoeren in zijn stad Trachis. Maar niet iedereen zit daar op te wachten. Hyllos’ idealen leiden daardoor al snel tot machtsspelletjes en bloedvergieten.
Hyllos (Joep van der Geest) is als democraat heer en meester van zijn eigen televisiestudio. De debatten met zijn tegenstanders worden door hem en zijn volgelingen in het format van een door hem gepresenteerd televisie-interview geduwd, waardoor hij de cameravoering, de montage en daarmee het beeld kan bepalen. Maar al snel leren ook Hyllos’ tegenstanders de regels van de televisiewerkelijkheid.
Door een uitgekiend spel met televisiebeelden en live muziektheater laat regisseur Paul Koek zien hoe ondemocratisch gewelddadig democratie kan zijn, hoe dictators bijna democratisch de liefde voor het volk proberen te winnen en welke rol de media in beide gevallen speelt. Televisie is immers veel minder transparant dan het lijkt. Momenten van twijfel en zwakte worden liefst zoveel mogelijk buiten beeld gehouden.
Zoals ook in de klassieke Griekse tragedie speelt muziek een belangrijke rol in ‘Hyllos’. De soms mooi schurende noten van het Asko|Schönberg stuwen de handeling voort en begeleiden regelmatig een koor- of klaagzang van de spelers.
Het nadeel van zoveel muzikanten, spelers, camera’s, woorden en noten is dat ‘Hyllos’ soms ontspoord in rommelig gedoe. De teksten zijn bovendien aan de lange kant. Maar veel vaker versterken de elementen elkaar met een ontroerende en pakkende voorstelling als resultaat. Als Hyllos op camera schaamteloos politiek misbruik maakt van een moeder die in een schitterende klaagzang haar dode zoon beweent, komen tragedie, televisie, muziek en democratie magistraal samen in even actueel als tijdloos muziektheater.
Leave a Reply