“Sorry for the inconvenience”, staat er op een bord voordat de toeschouwer de krochten van Amsterdam CS induikt. Onder de sporen wordt namelijk hard aan een betere wereld geklust door Franse revolutionairen, alleen worden de voormannen – Danton en Robespierre – het nog niet helemaal eens over de methode. Hard, meedogenloos, maar wel deugdzaam is de favoriete bouwwijze van die laatste, terwijl de eerste opteert voor een meer relaxte, maar ook meer mensvriendelijke aanpak.
Met ‘Dantons Dood’ schreef de Duitse schrijver Georg Büchner (1813-1837) een intrigerend stuk over het conflict tussen de twee revolutionairen. Regisseur Joost van Hezik en tekstschrijver Timen Jan Veenstra maakten van die tekst een scherpe bewerking die mooi actueel is zonder dat de voorstelling nadrukkelijk over de diverse hedendaagse revoluties gaat. Eerder gaat de voorstelling – te zien op locatietheaterfestival Over het IJ – over de tijdloze dilemma’s die bij machtsomwentelingen komen kijken: bestaat er iets als de wil van het volk? Is een revolutie niet gewoon het recht van de sterkste? En is grof geweld beter dan lijdzaam niets doen? Van Hezik gebruikt daarvoor een even grimmige als grotekse vorm die prima in de tochtige kelder van het NS-station past. Als een dikgeschminkte kruising tussen levende doden en bizarre pierrots gaan Robespierre en Danton daar hun bittere confrontatie met elkaar, maar ook met zichzelf aan. Zelf twijfelen ze namelijk aan hun eigen methodes, maar die aarzelingen overschreeuwen ze. Revolutie heeft doeners nodig en geen denkers.
Een slimme ingreep van de makers is het toevoegen van het personage van schrijver Georg Büchner. Büchner probeerde ooit zelf met een vlammend pamflet boeren in opstand te laten komen tegen hun landheer. Maar in plaats van de revolutie te ontketenen, gaven de boeren de revolutionair-in-spe aan bij de politie. Persoonlijk teleurgesteld in het middel van de revolutie en door de lijdzaamheid van de mens, schrijft hij vervolgens zijn ‘Dantons Dood’. Hoe hard de personages van zijn stuk hem ook smeken, Büchner weigert daarom stelling te nemen en laat zijn personages verdrinken in hun eigen twijfels over de revolutie en hun rol daarin. Uiteindelijk wenden ze zich dan maar tot het publiek, dat gedwongen wordt een keuze te maken en vervolgens de ultieme consequentie van die keuze onder de neus gewreven krijgen. Geholpen door een groepje uitstekende acteurs weet Van Hezik zo ouder toneelrepertoire weer noodzakelijk te maken op een manier die je niet licht vergeet.
Leave a Reply