Recensie The Wild Duck – Simon Stone (Holland Festival)

Het leven van Hjelmar Ekdal lijkt zo prettig overzichtelijk en gelukkig. Hij heeft een lieve vrouw, een slimme puberdochter en een prettig gestoorde oude vader die boven op zolder van plastic en hout een nepbos heeft gebouwd waarin kippen en konijnen rondscharrelen en een wilde eend. Ekdals gelukkige leven blijkt echter op een leugen gebaseerd. En er is maar een klein zetje nodig om de idylle als een kaartenhuis in elkaar te laten zakken.

De jonge Australische regisseur Simon Stone sleurt ‘De wilde eend’ van de 19e-eeuwse Noorse schrijver Henrik Ibsen op een aantrekkelijke manier naar de 21^e eeuw. Het plot van Ibsen blijft redelijk overeind, maar het tempo ligt hedendaags hoog en de personages zijn herkenbare, vlotte en hedendaagse Australiërs. Bovendien weet Stone voor het 19^e-eeuwse naturalisme een slimme, hedendaagse vorm te vinden. De regisseur plaatst zijn acteurs dicht op het publiek, maar opgesloten achter een glazen wand. Net als de dieren op zolder zitten ze vast in een illusionair, geconstrueerd leven, in een terrarium, een modern poppenhuis, of in een sociologisch experiment van een naturalistische toneelschrijver waarvan wij de getuigen zijn.

De speelstijl van de fantastisch spelende acteurs is ingeleefd, klein, precies en filmisch. Inderdaad alsof je naar echte mensen zit te kijken in wier intiemste drama’s je een inkijkje gegund krijgt. Dat levert aangrijpend theater op dat je naar de strot vliegt. Bijvoorbeeld als moeder Gina als een gekooide tijger door de glazen kooi stormt, nadat ze het schijnbaar gelukkige leven van haar man kapot heeft gegooid. Of wanneer Hjelmar zijn liefdevolle dochter zijn leven uit schreeuwt.

Het is knap hoe Stone en zijn acteurs weg weten te blijven van soap en pathetiek, die bij thema’s als vreemdgaan en onechte kinderen en bij dit realistische spel op de loer liggen. Maar door vooral de nadruk te leggen op de emoties van de personages mist Stone wel de meer filosofische lagen die zich ook in Ibsens stuk bevinden, maar die zijn bewerking niet hebben gehaald: is het erger in een gelukkige leugen te leven of in een ongenadige werkelijkheid? Net als de gewonde wilde eend van dochter Hedwig die gelukkiger is in zijn nepbos dan aangeschoten in het wild. Het is een kleine kanttekening. Daar tegenover staat waanzinnig gespeeld theater dat vol in het hart raakt.