In 2004 werd de Haagse verpleegster Lucia de B. tot levenslang veroordeeld voor de moord op 7 kinderen en bejaarden en drie pogingen daar toe. Over de mogelijke onjuistheid van die veroordeling en over de mens Lucia achter de rechtszaak schreef Hans van Hechten Lucy. Een monsterproces. De voorstelling wordt door Theatergroep Toetssteen vanaf 7 februari in de Engelenbak gespeeld.

Hans van Hechten (1946) loopt al even mee in het theater als schrijver, acteur en regisseur. Maar alles wat met psychologie en rechtspraak te maken heeft, interesseert hem. Die interesse komt voort uit de vijf jaar die hij als psycholoog in een TBS-kliniek werkte. Het fascineerde hem dat mensen die in staat waren tot gruwelijke moorden in de omgang soms hele aardige mensen waren. Hij nam zich voor zijn ervaringen ooit nog eens te gebruiken in een toneelstuk. Uiteindelijk werd dat Lucy.
Lucy past in een ‘Toetssteentraditie’. De theatergroep bracht de afgelopen jaren meer actueel getinte stukken uit, zoals Landgenoten, Beatrix Spreekt en Hetze (over politieke moord).Van Hechten vindt het bij dergelijke stukken wel noodzakelijk dat ze over méér gaan dan alleen de feiten. “Het is belangrijk dat je een stuk op een hoger niveau en in dit geval dus boven ‘de zaak’ Lucia de B. uittilt. Er is de laatste jaren heel veel gesproken over de ‘tunnelvisie’ van rechters. Voor mij is het feit dat iemands mening altijd gekleurd is het grote thema van het stuk. Er zitten altijd subjectieve kanten aan een ‘objectief’ oordeel.”
De voorstelling is dan ook geen nauwgezette reconstructie geworden van de zaak De B., maar een fictief verhaal over een jonge psycholoog. Die krijgt te maken met het strafproces van De B. en gedurende zijn onderzoek gaat hij steeds minder in de schuld van Lucia geloven. In tegenstelling tot de rechters en zijn conservatieve bazin. “Door een psycholoog die op onderzoek uitgaat als hoofdpersoon te nemen, had ik meteen de mogelijkheid de vragen die ik zelf had over de zaak in die hoofdpersoon te stoppen. Ook mijn eigen ervaringen als TBS-psycholoog kon ik in de tekst kwijt.”
Ook al is de tekst fictief, de feiten moesten kloppen (“Je kunt niet zomaar wat uit je duim zuigen”) en dus dook Van Hechten, samen met een dramaturge, diep in de zaak. “Ik heb wat de technische en juridische aspecten van de zaak betreft veel gehad aan het boek van Ton Derksen: Lucia de B., reconstructie van een gerechtelijke dwaling. Ook heb ik de juridische stukken van het Hof bestudeerd. Toen viel me eigenlijk ook op hoe karig het bewijs is waarop Lucia is veroordeeld. Ik ben ook echt anders over de schuld van De B. gaan denken. Het was, denk ik, vooral haar weerbarstige persoonlijkheid, waardoor de rechtbank negatief is beïnvloed. Subjectiviteit heeft in de zaak een ongelooflijke rol gespeeld.”
In het personage van Lucia lopen feit en fictie natuurlijk het meest in elkaar over. Van Hechten: “Ik heb wel mijn eigen draai aan haar gegeven. Maar misschien klopt ze toch een beetje met de echte Lucia. Iemand die haar kent en de tekst las, liet weten dat ik toch aardig de toon had getroffen. Maar uiteindelijk is mijn Lucia vooral een toneelpersonage. Al ben ik het aan Lucia verschuldigd om eerlijk met haar leven en haar verhaal om te gaan.”

Robbert van Heuven, 2008