Sibbel pakt het groots aan

31 januari 2008

Groningen – “Kijk niet zo zorgelijk, dat staat je niet”, grapt Hans Sibbel naar actrice Lotje van Lunteren, die op de lege tribune nog nadenkt over de nieuwste afspraken. De volgende dag spelen de acteurs de voorstelling voor het eerst helemaal achter elkaar, dus moeten er nog wat technische details worden afgesproken. Sibbel denkt hardop en de acteurs denken mee. Moet dat lijk nu met of zonder bloed (“Misschien kunnen we er ingewanden laten uithangen. Maar hoe maak je dat?”), moet de boodschapper die tekst nu wel of niet tegen het publiek zeggen. “De acteurs helpen me heel erg.”, zegt Sibbel na de repetitie. “Die regisseren zichzelf. Zij weten wel hoe ze een voorstelling moeten maken. Mijn bijdrage is dat ik de tekst heb geschreven en dat ik een idee heb hoe ik de voorstelling wil hebben. Ik leer vooral heel veel. Over regisseren en over het schrijven van teksten. En dat ik hier wat van zou leren, was uiteindelijk het idee.”
Hans Sibbel, cabaretier en stand-upper van beroep, regisseert voor het eerst een theatervoorstelling bij het Noord Nederlands Toneel in Groningen. Het NNT en Hans Sibbel zijn geen onbekenden van elkaar. Artistiek leider Koos Terpstra regisseerde Sibbel met kompaan Dolf Jansen. Ook speelde hij stand-uplegende Lenny Bruce in de gelijknamige NNT-voorstelling en regisseerde hij actrice Margôt Ros die zijn cabaretsolo Kingsize speelde. “Een jaar geleden vroeg Koos Terpstra mij of ik dit wilde doen. Daar kon ik natuurlijk geen nee tegen zeggen. Maar ik zie het regisseren niet per se als een nieuwe stap in mijn ontwikkeling.’, zegt Sibbel. “Ik zie het als een van de dingen die ik doe. En ik doe het omdat ik het leuk vind.”
Maar dan maakt hij wel meteen ook maar een Griekse tragedie: een bewerking van Antigone van Sophocles. “Of het zware kost is? Ik vind het vooral een goed verhaal. En het gaat over onderwerpen, zoals eer en leiderschap, waar ik graag iets over wil zeggen. Of het zware kost wordt, ligt aan de manier waarop je dat verhaal vertelt.”
De voorstelling is vooral ook Sibbels versie van het klassieke verhaal, waarin de jonge Antigone ter dood wordt veroordeeld als ze ingaat tegen de wetten die door koning Creon zijn uitgevaardigd. Zij kan die wetten niet rijmen met haar geweten. Sibbel: “Ik vind het vooral interessant dat Antigone en Creon beiden gaan twijfelen aan hun stellige mening. Dat heb ik in mijn bewerking aan het origineel toegevoegd. Het geeft ze diepte en een menselijke kant.” Volgens Sibbel komen mensen er nooit met elkaar uit, omdat ze altijd zo rechtlijnig aan hun eigen gelijk vast blijven houden en niet met elkaar in gesprek gaan. “Ik vind bijvoorbeeld echt dat je met de Taliban zou moeten praten. Zij mogen ook vinden wat ze vinden. Je kunt dan met hen praten over de vraag of ze het nodig vinden om daar zoveel mensen voor dood te maken.” Maar Antigone gaat ook over leiderschap en het systeem daarachter. “Elke beslissing die je als leider neemt, daar gaat iemand last van krijgen. Maar als je voor het land het beste wil doen, dan kun je niet steeds ieders individueel belang meewegen. Dat is dan ook Creons argument.”
Tijdens het gesprek laat Sibbel zien dat hij een stevige mening heeft over file’s, referenda, sterke leiders en regels zijn regels. Had hij over het thema leiderschap niet een nieuw cabaretprogramma kunnen maken, in plaats van een toneelvoorstelling? “Dat gebeurt waarschijnlijk nog wel. Maar als cabaretier heb ik de afleiding van de lach. In een toneelstuk heb je dat minder, is er ook meer rust. Het is een andere manier van vertellen waardoor misschien de thema’s juist wel beter bij het publiek binnenkomen. Die nieuwe benadering vind ik juist zo leuk van dit project.”

Robbert van Heuven, 2008