Dertig jaar Kinderverleiding

Het Amsterdamse jeugdtheater De Krakeling bestaat dertig jaar. Daarom staat theatergroep Max. vanaf deze week vijf weken in het theater met de toepasselijke jubileumvoorstelling Peter Pan was hier. Over jong zijn en niet ouder willen worden.

Buiten is een groepje schilders druk bezig om het pand een nieuw verfje te geven. Binnen wijst directeur Kees Blijleven op de ringen in de vloer van de theaterfoyer. Ooit werden ze gebruikt om turntoestellen mee vast te zetten. In de theaterzaal iets verderop zijn technici bezig de schoolvoorstelling van vanmiddag voor te bereiden. Want over een paar uur zit de voormalige turnzaal weer bomvol met uitgelaten kinderen. Of eigenlijk ligt, want in Liggen op je rug mogen de kinderen op matrassen op de speelvloer liggen.

Waren diezelfde kinderen honderd jaar eerder geboren dan hadden ze in hetzelfde gebouw aan de ringen gehangen of in de rekken geklommen. Omdat vanaf 1862 gymnastiek in Amsterdam verplicht werd voor alle jongens en meisjes in de basisschoolleeftijd, werd in 1887 speciaal daarvoor een turnzaal gebouwd. In 1971 richtte danseres Hans Snoek, die al eerder verantwoordelijk was voor de allereerste jeugdballetgroep het Scapinoballet, de Stichting Jeugdtheater Amsterdam op. Met als doel artistiek hoogwaardig theater voor kinderen te bevorderen. Die stichting kreeg in de jaren zeventig de kans om van de oude turnschool een theater speciaal voor jeugdtheater te maken en in 1978 opende De Krakeling (verwijzend naar de nabijgelegen Koekjesbrug) zijn deuren.

De Krakeling is het enige theater in Nederland dat uitsluitend jeugdtheater programmeert. Dat is niet alleen bijzonder, het heeft ook hele grote voordelen, zegt directeur Blijleven. ‘Wij kunnen in tegenstelling tot andere theaters jeugdtheatergroepen vaker dan één keer programmeren. Daardoor kunnen we ook activiteiten rond de voorstellingen organiseren en ons gebouw inrichten op een voorstelling.’ Zo kunnen kinderen bij de jubileumvoorstelling Peter Pan was hier in de foyer ‘echt’ vliegen met behulp van videotechniek en zijn er Peter Pan diners. Maar ook bij andere voorstellingen zijn er workshops, speurtochten en wat al niet meer.

Theatermaker Jetse Batelaan, die in 2006 de Gouden Krekel voor de beste jeugdtheatervoorstelling won, maar ook voorstellingen voor volwassenen maakt, bevestigt de unieke positie van De Krakeling. ‘In andere theaters voel je je toch een beetje de Paralympics, die doen jeugdtheater er een beetje bij. Hier zit je eens niet in de marge van het theater. Je voelt dat jeugdtheater hier prioriteit heeft.’ Moniek Merkx die Peter Pan was hier regisseert, meent dat die unieke positie van De Krakeling ook voor nieuw theaterpubliek zorgt: ‘De Krakeling brengt het beste wat er aan jeugdtheater te zien is gecombineerd met een heel goed educatief programma. Daarmee verleiden ze kinderen om naar het theater te komen.’

Jeugdtheater geeft makers overigens ook een kans weer iets van het kind in zichzelf terug te halen. Batelaan: ‘Ik merk dat ik recalcitranter wordt als ik jeugdtheater maak. Ik maak wat mijn kinderlijke ik graag wil zien.’ De jubileumvoorstelling Peter Pan was hier sluit daar prima bij aan. Merkx: ‘Het gaat over hoe je omgaat met het kind in jezelf. Kinderen zijn helemaal niet altijd lief en schattig. Het zijn kleine tirannetjes, waar je dan weer heel hard om kunt lachen. Peter is dan natuurlijk een oerkind: brutaal, verwaand, maar ook grappig.’ Maar het is die ene overeenkomst die van Peter Pan zo’n goede jubileumvoorstelling maakt: ‘Peter Pan weigert oud te worden. En datzelfde geldt voor De Krakeling’

Robbert van Heuven, 2008